Muzeum Historii Żydów Polskich (mazowieckie/Warszawa) – 0,8%. 1/7 Muzeum Państwa Krzyżackiego. fot. mat. prasowe / Materiały prasowe. Miejsce 7. Muzeum Państwa Krzyżackiego w Działdowie (4,6% głosów). Interaktywne muzeum, ukazujące dzieje zakonów rycerskich, głównie krzyżackiego, od Ziemi Świętej po czasy współczesne. Polacy urodzeni w Polsce, których uhonorowano Orderem Orła Białego MAPA TYGODNIA: Order Orła Białego – część II. Dziś chcemy pokazać Państwu kolejną mapę przedstawiającą Polaków urodzonych w Polsce, którzy zostali uhonorowani najwyższym państwowym odznaczeniem – Orderem Orła Białego. Zalecana podaż jodu. Według Norm Instytutu Żywności i Żywienia z 2017 roku dzienna podaż jodu powinna wynosić: 90 µg – dla dzieci od 0 do 5 r.ż. 120 µg – dla dzieci od 6 do 12 r.ż. 150 µg – dla dzieci >12 r.ż. i dorosłych. 220 µg – dla kobiet ciężarnych. 290 µg – dla kobiet karmiących. Ocena niedoboru jodu. Nyctereutes procyonoides Gray, 1834. Raccoon dog. fot.: Marek Kosiński. Informacje o gatunku. Jenoty pochodzą z Azji. Naturalny obszar występowania tego gatunku obejmuje północno-wschodnią Syberię, Japonię, Koreę oraz część półwyspu Indochińskiego. W Polsce jest to gatunek zadomowiony, występujący w prawie całej Polsce od lat . Jod to pierwiastek, który jest potrzebny do prawidłowej pracy organizmu. Jod powinien być dostarczany w diecie. Jego naturalnym źródłem w pożywieniu są ryby. Niedobór jodu może doprowadzić do niedoczynności tarczycy, powstania wola, opóźnienia rozwoju fizycznego i umysłowego. Są to poważne zaburzenia zdrowotne, których leczenie jest długotrwałe. Jod odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Zobacz film: "Dlaczego warto jeść ryby?" spis treści 1. Charakterystyka i właściwości jodu 2. Zapotrzebowanie organizmu na jod 3. Niedobory jodu 4. Jod w diecie 5. Profilaktyka chorób tarczycy 6. Stosowanie solanek do kąpieli rozwiń 1. Charakterystyka i właściwości jodu Jod jest pierwiastkiem niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu, ponieważ uczestniczy w syntezie hormonów tarczycy. Prawie osiemdziesiąt procent tego pierwiastka znajduje się właśnie w gruczole tarczowym, reszta lokalizuje się w jajnikach, kościach i krwi. Pierwiastek wspomaga produkcję hormonów: tyroksyny i trójjodotyroniny. Owe hormony tarczycy wpływają na pracę układu nerwowego, mięśniowego i układu krążenia. Osoby mieszkające nad morzem są w lepszej sytuacji, gdyż gleby w tych miejscach są bardzo bogate w jod, dzięki temu rośliny tam uprawiane zawierają znaczne jego ilości. Natomiast im dalej od okolic nadmorskich, tym mniej tego pierwiastka w glebach i w powietrzu. Badania prowadzone przez Polską Komisję do spraw Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu na przestrzeni 1992 i 1993 roku roku przyczyniły się do ponownego, obowiązkowego jodowania soli kuchennej. Jodowanie soli jest niezwykle ważne, ponieważ niektóre regiony nie są w stanie dostarczyć swoim mieszkańcom wystarczającą ilość tego pierwiastka w wodzie lub pożywieniu. 2. Zapotrzebowanie organizmu na jod Zapotrzebowanie organizmu na jod jest zależne od wieku i stanu fizjologicznego danej osoby. Niemowlęta do 6. miesiąca życia potrzebują 40 mikrogramów jodu dziennie. Niemowlęta między 7 a 12 miesiącem życia – 50 mikrogramów. Zgodnie z najnowszymi wytycznymi przedstawionymi w publikacji "Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie" z 2020 roku dzieci w wieku 1 – 6 lat potrzebują 90 mikrogramów jodu, dzieci 7-9 lat – 100 mikrogramów, chłopcy i dziewczęsta między 10, a 12 rokiem życia wymagają 120 mikrogramów dziennie, a młodzież między 13-18 rokiem życia 150 mikrogramów jodu. Dorośli potrzebują 160 mikrogramów jodu dziennie. Zapotrzebowanie na jod wzrasta w okresie ciąży i okresie laktacji. Kobietom ciężarnym zaleca się przyjmowanie 220 mikrogramów jodu dziennie, zaś matkom karmiącym 290 mikrogramów tego pierwiastka. Niedobór jodu może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, warto jednak mieć na uwadze, że również nadmiar jodu może przyczynić się do wystąpienia nadczynności tarczycy. 3. Niedobory jodu Niedobory jodu mogą doprowadzić do wielu komplikacji zdrowotnych. To co spożywamy istotnie wpływa na gruczoł tarczowy - czyli tarczycę. Jeżeli dieta jest uboga w jod, wówczas dojść może do niedoczynności tarczycy. Wole tarczycy to powiększenie gruczołu tarczowego. U osób z tą dolegliwością pojawia się widoczny obrzęk u podstawy szyi. Problem dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn. Najczęstszą przyczyną występowania tego problemu zdrowotnego jest niewystarczający poziom jodu w naszej diecie. Istnieją pokarmy, które hamują przyswajanie wyżej wymienionego składnika. Należy do nich kapusta. Z tego powodu dieta kapuściana jest więc niewskazana dla osób z niedoborem jodu. Innym produktem hamującym produkcję hormonów tarczycy jest kalafior. Niedobory jodu mogą powodować u dzieci opóźnienie rozwoju umysłowego i fizycznego, obniżenie zdolności uczenia się. U dorosłych brak jodu może przyczynić się do zaburzeń płodności, powodować poronienia lub problemy z utrzymaniem ciąży. Dodatkowo, niedobór tego ważnego pierwiastka może skutkować również niewydolnością gruczołu tarczowego. Niedoczynność tarczycy jest związana ze znacznym niedoborem hormonów. Ten problem zdrowotny może objawiać się ciągłym zmęczeniem, problemami z koncentracją i pamięcią, brakiem energii, bólami stawów i mięśni, wypadaniem włosów, łamliwością paznokci, częstymi infekcjami dróg oddechowych, problemami z działaniem układu immunologicznego. W skrajnych przypadkach niedobór jodu może też prowadzić do śmierci. Warto znać występowanie jodu. Jod w pokarmach jest łatwo przyswajalny, co pozwala wyrównać wszelkie niedobory i uchronić przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. 4. Jod w diecie Najprostszym sposobem na uzupełnienie niedoborów jodu jest zdrowa dieta. Pokarmy bogate w jod to przede wszystkim ryby morskie takie jak: dorsz, mintaj, tuńczyk, makrela, łosoś, śledź, flądra, pstrąg tęczowy. Sporą dawkę jodu zawierają również owoce morza, przetwory mleczne takie jak ser rokpol, ser edamski, ser brie. Osoby, które chcą uzupełnić jod w swojej diecie powinny sięgać również po przetwory zbożowe między innymi po otręby pszenne, płatki owsiane, płatki żytnie. Produktami spożywczymi o dużej zawartości jodu są drożdże, algi oraz wody z terenów bogatych w ten pierwiastek. Warzywami o największej zawartości jodu są z kolei brokuły oraz szpinak. 5. Profilaktyka chorób tarczycy Profilaktyka chorób tarczycy polega właśnie na dostarczaniu jodu, dlatego warto znać jego występowanie. Jod w pokarmach w dużych ilościach występuje w rybach morskich i owocach morza. Są to w pełni naturalne źródła występowania tego pierwiastka. Ryby morskie dostarczają też zdrowych kwasów tłuszczowych omega-3. Jod można też spotkać w pożywieniu wyhodowanym na ziemi bogatej w ten pierwiastek. Obecnie w ramach profilaktyki stosuje się obowiązkowe jodowanie soli kuchennej oraz joduje się mieszanki zastępujące mleko dla niemowląt. Niejednokrotnie joduje się również inne produkty żywnościowe. Pasze przeznaczone dla zwierząt także poddaje się jodowaniu. Należy pamiętać, że niektóre produkty, takie jak kapusta, brukselka, kalafior, zmniejszają wchłanianie jodu z żywności. Warto jeść je gotowane, wtedy zawartość niekorzystnych substancji zostaje zmniejszona o 30 procent. Mimo że ryzyko przedawkowania jodu jest niewielkie, to preparaty z jodem powinno zażywać się tylko po konsultacji z lekarzem i pod jego nadzorem. Dziś na świecie żyje około półtora miliarda ludzi dotkniętych niedoborem jodu. Również w Polsce pojawia się taki problem, szczególnie w województwach południowych – położonych daleko od Morza Bałtyckiego. 6. Stosowanie solanek do kąpieli Stosowanie solanek do kąpieli to kolejny sposób na uzupełnienie niedoborów jodu. Solanka to nic innego jak woda zawierająca sól i jod. Obfituje ona w ważne dla organizmu minerały, z tego powodu warto co jakiś czas skorzystać z tej prozdrowotnej kąpieli. Dzięki stosowaniu solanek możemy odżywić, nawilżyć, wygładzić oraz ujędrnić swoją skórę, zredukować rozstępy czy wypryski skórne. Należy pamiętać, że jod rozpuszcza się w wodzie i doskonale wchłania się również od zewnątrz. Przykładem solanki jest Zabłocka solanka termalna "Siła Serca". Stosuje się ją, dodając około jednej szklanki roztworu do kąpieli. Działanie tej solanki na organizm jest niezwykłe. Solanka rozszerza pory, dzięki czemu organizm może pozbywać się toksyn szkodliwych dla ustroju, jednocześnie wchłania zawarte w roztworze składniki mineralne. Ma to również pozytywny wpływ na skórę, która staje się bardziej nawilżona, jędrna i gładsza. Solanka chroni również drogi oddechowe przed infekcjami. Solanka wykazuje również działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i antygrzybicze. Z tego powodu może być stosowana u osób ze schorzeniami skórnymi np. łuszczycą, atopowym zapaleniem skóry, wypryskiem kontaktowym, alergią. Gdy chcesz dostarczyć swojemu organizmowi więcej jodu, to nie musisz wybierać się nad morze. Możesz skorzystać z solanki lub zmienić swoją dietę na produkty bogate w jod. Zastosowanie solanki w zimnych okładach wykazuje działanie przeciwzapalne. Ten sposób zalecany jest szczególnie u osób z siniakami, stłuczeniami. Gorące okłady solankowe mogą działają uspokajająco i rozgrzewająco. polecamy Wilk to taki bezpiecznik jak nie będzie wilka to będą watahy zdziczałych psów albo kojoty się sprowadzą ,tylko wilka jest około 1500 do 2000 wilków, a myśliwych mamy 125 000 ,wilk coś musi jeść Jod (I) w organizmie człowieka znajduje się przede wszystkim w tarczycy. Jest niezbędny do wytwarzania hormonów tarczycy: tyroksyny i trijodotyroniny. Hormony te wpływają na prawidłowy rozwój oraz funkcjonowanie mózgu, układu nerwowego i układu kostnego. Biorą udział w przemianach wielu składników, np. białek, tłuszczu, węglowodanów i witamin. Regulują procesy wzrostu i dojrzewania komórek. Odpowiadają za utrzymanie prawidłowej temperatury ciała. Jod jest także jednym z najsilniejszych antyoksydantów i wykazuje działanie ochronne w procesach zapalnych oraz nowotworowych. Fot. Jod należy do składników odżywczych, które nie są magazynowane w organizmie człowieka, i musi być dostarczany z dietą. Pewne ilości tego pierwiastka mogą być również absorbowane z powietrza przez układ oddechowy i skórę. Niedostateczna podaż jodu prowadzi do wystąpienia jego niedoborów w organizmie człowieka. Niedobory jodu u ludzi są często obserwowane na świecie. W ich wyniku w organizmie dochodzi do powiększenia tarczycy (wole), częściej występują choroby tarczycy, w tym rak tarczycy. Pojawiają się także doniesienia wskazujące, że niedobory tego pierwiastka mogą zwiększać częstość wystąpienia raka żołądka. Niedobory jodu mogą prowadzić do zaburzeń pracy mózgu, objawiających się np. ograniczeniem zdolności uczenia się, zapamiętywania i kojarzenia. Znaczny niedobór jodu u kobiet w ciąży może powodować nieodwracalny niedorozwój mózgu u płodu i kretynizm; może być również przyczyną zaburzeń rozrodczości i większej śmiertelności dzieci. Ze względu na powszechność występowania niedoborów jodu wiele krajów, w tym Polska, wprowadziło profilaktykę jodową, mającą na celu zmniejszenie zapadalności na choroby tarczycy. W Polsce od 1997 r. na terenie całego kraju stosuje się obligatoryjne wzbogacanie soli kuchennej przeznaczonej do bezpośredniego spożycia w jod w ilości 2,3 ± 0,77 mg w 100 g soli kuchennej, co odpowiada 30 ± 10 mg jodku potasu (KI) lub 39,13 ± 13 mg jodanu potasu na kilogram soli. Należy podkreślić, że stosowanie profilaktyki jodowej z użyciem soli jodowanej nie oznacza zwiększenia spożycia soli w diecie, ponieważ może to być przyczyną częstszego występowania nadciśnienia tętniczego i chorób serca. Aby ograniczyć możliwość przedawkowania jodu i wynikające z tego ryzyko wystąpienia zaburzeń na tle nadczynności tarczycy, obowiązek jodowania ograniczony został do soli przeznaczonej do bezpośredniego spożycia. Po kilkuletnim okresie profilaktyki jodowej stwierdzono, że system jest efektywny i bezpieczny. W wyniku tego Polska w ocenie WHO została przesunięta z grupy krajów niedoborowych w jod do krajów europejskich z wystarczającą podażą jodu na poziomie populacyjnym, z zaznaczeniem potrzeby kontynuacji programu w kolejnych latach jako warunku utrwalenia uzyskanych wyników i całkowitego ustąpienia wola w młodym pokoleniu. Zgodnie z zaleceniami WHO w przypadku kobiet w ciąży i karmiących piersią wskazuje się na potrzebę suplementacji jodem w dawce 100–150 µg/d. Podkreśla się również potrzebę zwiększenia spożycia żywności o naturalnie znacznej zawartości jodu, czyli ryb morskich, mleka, owoców morza, warzyw i owoców oraz wód mineralnych o stężeniu jodków 100–200 µg/l. Przy prowadzeniu profilaktyki jodowej nie można zapominać o grupie osób, u których nadmierne ilości jodu mogą wywoływać nadczynność tarczycy. Nadmierne spożycie jodu z dietą oraz stosowanie suplementów diety zawierających jod może prowadzić do wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych, objawiających się ślinotokiem, podrażnieniem błon śluzowych układu oddechowego lub zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego (wymioty, biegunka). U części osób mogą wystąpić: wole oraz nowotwory. Przy większych dawkach jodu występuje białkomocz i zaburzenia pracy serca. Największe ilości jodu znajdują się w żywności pochodzenia morskiego, tj. rybach i owocach morza. Ważne źródła tego pierwiastka w diecie to mleko i jego przetwory. Zawartość jodu w tych produktach zależy od jego ilości w paszy, którą spożywają zwierzęta. W niektórych krajach stosuje się jodowanie pasz. Mniejszą zawartością jodu charakteryzują się warzywa, owoce i produkty zbożowe. Zawartość jodu w 100 g przykładowych produktów spożywczych przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1. Zawartość jodu w 100 g wybranych produktów spożywczych produkt jod (µg) sól kuchenna, jodowana 2293,0 dorsz świeży 110,0 mintaj świeży 103,0 makrela wędzona 40,0 ser edamski tłusty 30,0 sardynka w pomidorach 25,0 tuńczyk w oleju 25,0 orzechy laskowe 17,0 brokuły 15,0 szpinak 12,0 ser brie pełnotłusty 11,2 jaja kurze całe 9,5 płatki owsiane 5,9 czekolada mleczna 5,5 groszek zielony 4,4 salami popularne 4,1 ser twarogowy półtłusty 3,7 mleko 0,5% tł. 3,4 jogurt truskawkowy 1,5% tł. 3,3 wątroba wieprzowa 3,1 kapusta biała 3,0 fasola biała, nasiona suche 3,0 banan 2,8 bułki pszenne zwykłe 2,8 kakao 16%, proszek 2,8 chleb żytni razowy 2,7 mleko 3,5% tł. 2,7 czekolada gorzka 2,3 ryż biały 2,2 migdały 2,0 wieprzowina, karkówka 1,8 jabłko 1,6 karp świeży 1,5 wieprzowina, schab 1,5 pomarańcza 1,2 pomidor 1,1 szynka wieprzowa, gotowana 1,0 płatki kukurydziane 0,9 wołowina, pieczeń 0,8 Na podstawie: Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005. Jod z produktów spożywczych jest na ogół dobrze wchłaniany (ok. 90%), w żywności mogą jednak występować substancje utrudniające jego przyswajanie, takie jak glukozynolany – substancje wolotwórcze występujące w roślinach z rodziny krzyżowych (w przypadku dostatecznej podaży jodu substancje te nie stanowią zagrożenia dla zdrowia ludzi), glikozydy, siarkocyjanki, fluorki, wapń, magnez i żelazo. Średnie zapotrzebowanie na jod dla osób dorosłych wynosi 95 µg/d. Większe zapotrzebowanie na ten pierwiastek wyznaczono dla kobiet w ciąży – 160 µg/d, i dla kobiet karmiących – 210 µg/d (Jarosz M., Bułhak-Jachymczyk B., 2008). Brak tego pierwiastka, mogący prowadzić do niedoczynności i raka tarczycy, występowania wola, niedorozwoju mózgu i zwiększenia śmiertelności okołoporodowej, występuje w dużym stopniu na 90 proc. powierzchni Polski, zwłaszcza na południu, gdzie niegdyś z powodu wola zwalniano ze służby wojskowej całe wioski, a tzw. kretynizm otwarty, którego przyczyną był niedobór jodu w okresie płodowym, był np. w okolicach Myślenic zjawiskiem Teraz walczymy o to, by podnieść średni poziom inteligencji społeczeństwa polskiego - mówi prof. Zbigniew Szybiński Niewiele jest spraw w naszym kraju, o których można z czystym sumieniem powiedzieć, że udało się je rozwiązać. Do tych wyjątków zalicza się, zdaniem prof. dr. hab. Zbigniewa Szybińskiego, kierującego Katedrą i Kliniką Endokrynologii CM UJ i przewodniczącego Polskiej Komisji Kontroli Zaburzeń z Nieodoru Jodu - problem uzupełniania niedoboru jodu wśród Polaków. O tym, jak zapobiegać chorobom spowodowanym niedoborem jodu, wiedziano już w latach 30. - toteż w 1935 roku wprowadzono w Polsce obligatoryjnie jodowanie soli. Dało ono znakomite rezultaty i pozwoliło wyeliminować najcięższe schorzenia wynikające z braku jodu. W Polsce powojennej jodowanie soli było kontynuowane - niestety - zaprzestano go w 1980 r. Skutki nie dały na siebie długo czekać. Badania młodzieży szkolnej oraz kobiet w ciąży, przeprowadzone w pierwszej połowie lat 90. wykazały, że częstość występowania wola wynosiła od kilkunastu do 60 proc., a zapadalność na raka tarczycy wzrosła trzykrotnie. Na szczęście ten okres mamy już za sobą. Dzięki ponownemu wprowadzeniu jodowania soli (od r. 1990 nieobowiązkowo, a od 1996 - obligatoryjnie), a także propagowaniu profilaktyki jodowej wśród przyszłych matek, sytuacja została opanowana. Badania w ostatnich latach wykazały, że częstość występowania wola spadła do 5 proc., co można uznać za wynik świadczący o rozwiązaniu problemu. Realizowany od 10 lat polski program profilaktyki niedoboru jodu okazał się skuteczny i bezpieczny. Trzeba jednak uważać, żeby nie przedobrzyć. Jodowane pieczywo czy jajka, które pojawiają się w sprzedaży, nie są objęte żadną kontrolą i ich produkcja ma znamiona... przestępstwa. Następnym etapem profilaktyki będzie jodowanie paszy zwierząt, dzięki czemu mleko, jaja i mięso będą wzbogacone w jod, a same zwierzęta zdrowsze - zapowiada prof. Szybiński: - Teraz walczymy o to, by podnieść średni poziom inteligencji społeczeństwa polskiego. Są bowiem naukowe dowody na to, że niedobór jodu wpływa na intelekt człowieka i jego iloraz inteligencji. O problemach profilaktyki jodowej, wypływających z niej korzyściach i możliwych skutkach ubocznych rozmawiać będą naukowcy podczas rozpoczętego wczoraj w Krakowie dwudniowego sympozjum satelitarnego Towarzystwa Tyreologicznego. (BAR)

mapa występowania jodu w polsce